«Ηχοι στιλπνοί, ηδυπαθώς τερπνοί. Ηχοι μεθυστικοί σαν άρωμα γαρδένιας ή γαζίας. Ηχοι της νυκτός και της νυκτός φωνές.. Πάρε τη λέξη μου / δώσε μου το χέρι σου».
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος (1901-1975) μέσα από μια πρωτότυπη σύνθεση πεζών και ποιημάτων του σε μια θεατρική παρτιτούρα δωματίου... υγρών αναμνήσεων. Πρόκειται για την παράσταση «Των ήχων πανσπερμία» που παρουσιάζει η ομάδα «Πόλις» στο Λουτρό των Αέρηδων στην Πλάκα.
Μια γοητευτική γυναίκα που στο παρελθόν έχει νοσηλευτεί σε κλινική ψυχικών παθήσεων προσπαθεί ν' ανακαλύψει τον εαυτό της εκμυστηρευόμενη σκέψεις, συμβάντα, φαντασιώσεις. Ο προικισμένος ψυχαναλυτής της την ακούει και τη γαληνεύει παίζοντας διάφορα εξωτικά μουσικά όργανα.
Ο λόγος του Εμπειρίκου, αυτού του «μεγάλου αιρετικού» της γραφής και πρωτοπόρου ψυχαναλυτή, μοιάζει σαν ένας ύμνος στο ναό της φύσης, στην ηδονή των ψιθύρων, στον πειρασμό της αθωότητας, στην αλχημεία των δονήσεων.
Ξεναγός στο ερωτο-απελευθερωτικό «σύμπαν» του, συστελλόμενη και διαστελλόμενη, η Αιμιλία Βάλβη, φιγούρα μεσοπολεμική, ντυμένη στα μαύρα. Προκλητική, αθώα, φοβισμένη, μαχητική, ερωτόπληκτη, αισθησιακή κι αισθαντική. Σαν ελαφρά ενδεδυμένο «βιολί του Ενγκρ» (η γνωστή φωτογραφία του Μαν Ρέι που εικονίζει τη μούσα του, την Κικί) πάλλεται, παίζει, σιωπά, τραγουδάει, ταξιδεύει τους θεατές είτε στην ιδανική πολιτεία της «Οκτάνας» είτε στη «μνήμη των αναμνήσεων», είτε «σε αφρόεσσες στιγμές ευδαιμονίας».
Εξαιρετικός ο Μιχάλης Κλαπάκης ως εκκεντρικός κι επιβλητικός ψυχαναλυτής που απαλύνει τις πληγές της ηρωίδας με τη μουσική χρησιμοποιώντας με δεξιοτεχνία όργανα από Περσία, Βραζιλία, Αφρική, Ισπανία, Θιβέτ, Κούβα. Πίσω από το ηδονικά μυσταγωγούμενο ντουέτο κρύβεται η έξυπνη καθοδήγηση και η έντεχνη αξιοποίηση του χώρου από τη σκηνοθέτιδα Ελένη Γεωργοπούλου.
Η αυλαία πέφτει την Κυριακή κι αξίζει να μυηθείτε στο περικαλλές και αιδοιόμορφο σύμπαν του Εμπειρίκου που αναβιώνει θεατρικά στον υποβλητικό πέτρινο χώρο του Λουτρού των Αέρηδων .
Κυριακή 20 Ιουνίου 2010
Θέατρο για όλους Κυριακή, Δεκέμβριος 31, 2006(κριτική στο διαδίκτυο greek-theatre.blogspot.com) Δωδέκατη Νύχτα ή Ό,τι Θελήσετε Του Ουίλιαμ Σαίξπηρ
Και πάλι Θέατρο του Νέου Κόσμου, όχι δεν είμαι fan, απλώς τυχαίνει να ανεβάζει τις πιο ενδιαφέρουσες παραστάσεις της θεατρικής χρονιάς. Ανήμερα τα Χριστούγεννα, πρεμιέρα της Δωδέκατης Νύχτας ή Ό, τι θελήσετε, από τις ελάχιστες ενδιαφέρουσες κωμωδίες του Shakespeare. Δέκα γυναίκες, η σκηνοθέτης Ελένη Γεωργοπούλου και τα καταπληκτικά κοστούμια της Κλαιρ Μπρέισγουελ.
Αρρένων και θηλέων Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 7 - 04/02/2007
Από την εποχή που οι άντρες είχαν την απόλυτη κυριαρχία στο θέατρο ερμηνεύοντας αντρικούς και γυναικείους ρόλους, πέρασαν αιώνες.
Ούτε μία ούτε δύο, αλλά δώδεκα γυναίκες εμπλέκονται στη, λοξής άποψης, «Δωδεκάτη Νύχτα» του Σέξπιρ που παρουσιάζει η Συριανή Θεατρική Εταιρεία «Πόλις» στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Δέκα γυναίκες μοιράζονται στην τελευταία αυτή παράσταση αντρικούς και γυναικείους ρόλους. Η Ελένη Γεωργοπούλου σκηνοθετεί, ενώ η Κλερ Μπρέισγουελ έχει φτιάξει τα υπέροχα κοστούμια του θιάσου: τρελά χρώματα, φευγάτα σχέδια από χαρτί που δεν σχίζεται, πολυμορφικά για τις ανάγκες των μεταμφιέσεων. Τα κορίτσια δεν καμώνονται τους άντρες. Ισορροπούν πάνω στους ρόλους με χιούμορ κλείνοντάς μας το μάτι.
Η Μαρία Τσιμά ερμηνεύει τον γελωτοποιό του έργου: «Δεν ξέρω τι διαφορά κάνει το φύλο μου στο ρόλο. Είμαι ένας επαγγελματίας γελωτοποιός που απ' τα φτηνότερα υλικά κατασκευάζει το πιο ακριβό κοστούμι. Από τις πιο φθαρμένες λέξεις, το πιο έξυπνο λογοπαίγνιο».
Η σύγχυση που επικρατεί στο έργο με τις συνεχείς μεταμορφώσεις και τη διάχυτη ερωτοτροπία της ελισαβετιανής εποχής ευνόησε τη γυναικεία εκδοχή. «Για αρκετούς μελετητές του Σέξπιρ η "Δωδεκάτη Νύχτα" πρέπει να παίζεται από γυναικείους ή αντρικούς θιάσους (όπως στην εποχή του)», λέει η Αιμιλία Βάλβη, συνιδρύτρια της «Πόλης» μαζί με την Ελένη Γεωργοπούλου. «Επειτα, όλοι οι ήρωες είναι τόσο νέοι που το αντικείμενο του έρωτα, θεατρική αδεία, επιτρέπεται να παρεξηγηθεί (γυναικείο ή αντρικό) χωρίς να γίνει παρεξήγηση. Οι άντρες θεατές νομίζω πως ξαφνιάζονται ευχάριστα με την παράσταση. Ισως κάποιοι να μπερδεύονται μέσα στο πανδαιμόνιο των ερωτικών ζευγαριών, χωρίς σαφή τα χαρακτηριστικά φύλου, αλλά σύντομα βρίσκουν τον δρόμο τους».
Ούτε μία ούτε δύο, αλλά δώδεκα γυναίκες εμπλέκονται στη, λοξής άποψης, «Δωδεκάτη Νύχτα» του Σέξπιρ που παρουσιάζει η Συριανή Θεατρική Εταιρεία «Πόλις» στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Δέκα γυναίκες μοιράζονται στην τελευταία αυτή παράσταση αντρικούς και γυναικείους ρόλους. Η Ελένη Γεωργοπούλου σκηνοθετεί, ενώ η Κλερ Μπρέισγουελ έχει φτιάξει τα υπέροχα κοστούμια του θιάσου: τρελά χρώματα, φευγάτα σχέδια από χαρτί που δεν σχίζεται, πολυμορφικά για τις ανάγκες των μεταμφιέσεων. Τα κορίτσια δεν καμώνονται τους άντρες. Ισορροπούν πάνω στους ρόλους με χιούμορ κλείνοντάς μας το μάτι.
Η Μαρία Τσιμά ερμηνεύει τον γελωτοποιό του έργου: «Δεν ξέρω τι διαφορά κάνει το φύλο μου στο ρόλο. Είμαι ένας επαγγελματίας γελωτοποιός που απ' τα φτηνότερα υλικά κατασκευάζει το πιο ακριβό κοστούμι. Από τις πιο φθαρμένες λέξεις, το πιο έξυπνο λογοπαίγνιο».
Η σύγχυση που επικρατεί στο έργο με τις συνεχείς μεταμορφώσεις και τη διάχυτη ερωτοτροπία της ελισαβετιανής εποχής ευνόησε τη γυναικεία εκδοχή. «Για αρκετούς μελετητές του Σέξπιρ η "Δωδεκάτη Νύχτα" πρέπει να παίζεται από γυναικείους ή αντρικούς θιάσους (όπως στην εποχή του)», λέει η Αιμιλία Βάλβη, συνιδρύτρια της «Πόλης» μαζί με την Ελένη Γεωργοπούλου. «Επειτα, όλοι οι ήρωες είναι τόσο νέοι που το αντικείμενο του έρωτα, θεατρική αδεία, επιτρέπεται να παρεξηγηθεί (γυναικείο ή αντρικό) χωρίς να γίνει παρεξήγηση. Οι άντρες θεατές νομίζω πως ξαφνιάζονται ευχάριστα με την παράσταση. Ισως κάποιοι να μπερδεύονται μέσα στο πανδαιμόνιο των ερωτικών ζευγαριών, χωρίς σαφή τα χαρακτηριστικά φύλου, αλλά σύντομα βρίσκουν τον δρόμο τους».
«Φωτοχυσία Ερμουπόλεως», με το θίασο «Πόλις» ΘΥΜΕΛΗ Τετάρτη 27 Οχτώβρη 2004
Η μορφωτικά, πολύ καλλιεργημένη και θεατρικά πολύ αξιόλογη ομάδα «Πόλις», γεννημένη στην Ερμούπολη της Σύρου και εμπνεόμενη θεατρικά από τον πολιτισμό, την ιστορία και την κοινωνία της ακμάζουσας μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα Ερμούπολης, συνεχίζοντας τον πρωτότυπο δραματουργικό και σκηνικό πειραματισμό της, παρουσιάζει στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου» το έργο «Φωτοχυσία Ερμουπόλεως - Η πορνεία στην Ερμούπολη το 19ο αιώνα». Πρόκειται για επιλογή και δραματουργική επεξεργασία από την ηθοποιό Αιμιλία Βάλβη διαφόρων γραπτών «πηγών», προφορικών «μαρτυριών» και άλλων ντοκουμέντων, σχετικά με την εκπόρνευση φτωχών γυναικών, συνήθως Σμυρνιών, στην Ερμούπολη. Ενα κοινωνικό φαινόμενο που «γέννησε» η δημιουργία και ακμή, σε ελάχιστα χρόνια, της συριανής μεγαλοαστικής τάξης και το οποίο κλιμακώθηκε με τη μικρασιατική καταστροφή. Το ποιητικά αισθαντικό, κοινωνιολογικά και ανθρωπολογικά κριτικό κείμενο, το αφαιρετικό σκηνικό και τα κοστούμια (Γιάννης Βέλλης), που, με ρεαλιστική καλαισθησία «καθρεφτίζουν» την εποχή, η αρμόζουσα στην εποχή και στο θέμα του έργου μουσική επιμέλεια (Μιχάλης Κλαπάκης), η εκφραστικότατη κινησιολογία (Μαριλέννα Καρέττα) και η λιτή, εύρυθμη, με τόλμη αλλά και μέτρο, μελαγχολική, αλλά και με αίσθηση του χιούμορ σκηνοθεσία της Ελένης Γεωργοπούλου συνθέτουν ένα σκηνικά ελκυστικό κοινωνιολογικό «σχόλιο» για την περιθωριοποιημένη, πικρή, έρημη, περιφρονημένη και ντροπιασμένη από την ίδια την κοινωνία που τη γεννά, ζωή των εκπορνευόμενων γυναικών και βέβαια για την υποκρισία των «ευυπόληπτων», «καθωσπρέπει», πλην πορνολάγνων άγαμων αλλά και έγγαμων αστών.
Στο καλό αποτέλεσμα συμβάλλουν απόλυτα οι καλοδουλεμένες ερμηνείες των Χαρά Λιανού, Στέλλα Ράπτη, Μαρία Μαμινάκη, Αιμιλία Βάλβη, Λέανδρου Μπατή.
Στο καλό αποτέλεσμα συμβάλλουν απόλυτα οι καλοδουλεμένες ερμηνείες των Χαρά Λιανού, Στέλλα Ράπτη, Μαρία Μαμινάκη, Αιμιλία Βάλβη, Λέανδρου Μπατή.
Tι είδε το πουλάκι του φωτογράφου H θεατρική εταιρεία «Πόλις» είναι ένα νέο σχήμα θεατρικό, που αποτελείται από λίγα αλλά ταμένα νεαρά άτομα με πάθος
Κατ' αρχάς προσέρχονται με ταπεινότητα στο σανίδι και αναζητούν ερείσματα στέρεα και γερές αντηρίδες ιδίως στα κείμενα αλλά και στις υποκριτικές ανθεκτικές νόρμες. Φαίνεται, και ορθά, να πιστεύουν πως ακόμη και η πλέον ανατρεπτική, αντισυμβατική, επαναστατική, ακόμη και η πλέον ανίερη παράσταση πρέπει, με μέθοδο, σεβασμό στην παράδοση και στα δόκιμα εργαλεία της συντεχνίας, να προχωρεί στην άρνηση και στην αναίρεση με επιχειρήματα πειστικά και να προτείνει, ύστερα από βάσανο, νέες μορφές που να κρατούν κάτι από τις ρίζες της παράδοσης, τους χυμούς και την αίσθηση του καταξιωμένου. Έστω και αν επιχειρούν να οικοδομήσουν μια νέα αισθητική πραγματικότητα και να υπερασπιστούν μια νέα καλλιτεχνική ηθική.
H «Πόλις» έως τώρα έχει καταφύγει σε μεγάλα ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά κείμενα. Ήδη, λοιπόν, μια πρώτη αντίσταση στο θεατρικό κατεστημένο. Βέβαια η λογοτεχνία ως νέο όχημα θεατρικότητας δεν είναι καινούργιο θεατρικό παιχνίδι. Όμως η ομάδα από τη Σύρο, όπου είναι η έδρα του σχήματος, καταφεύγει κυρίως σε κείμενα της καθαρεύουσας, άλλη μια απόδειξη πως η νέα γενιά δεν είναι παγιδευμένη στα γλωσσικά εμφύλια πάθη. Βέβαια η καταφυγή στον Ροΐδη, τον Βικέλα, αλλά και στο ποιητικό κείμενο του Ρίτσου, του Ντεόν ή σε καθολικά λειτουργικά δράματα δεν εκφράζουν, θέλω να πιστεύω, ένα γλωσσικό συντηρητικό ιδεολόγημα, αλλά απλώς τα αντιμετωπίζουν ως μουσικές παρτιτούρες ακόμη και ως ασκήσεις ύφους ενός σύγχρονου γλωσσικά ισοπεδωμένου κοινού και, χωρίς άλλο, ως κατορθώματα γραφής που σήμερα λειτουργούν στο πολύ κοινό ως παραξενίσματα.
Φέτος η «Πόλις» επέλεξε ένα πολύ τολμηρό, όχι με ηθικά συμφραζόμενα, θέμα. Την πορνεία στη Σύρα του τέλους του προπερασμένου και των αρχών του περασμένου αιώνα. Το έναυσμα (και αυτό είναι ένα κριτήριο ότι τα νεαρά αυτά παιδιά μελετούν, ερευνούν και διαθέτουν οξυδέρκεια και ευαίσθητες κεραίες) το έδωσε το βιβλίο του Θωμά Δρίκου «H πορνεία στην Ερμούπολη τον 19ο αιώνα».
Το ενδιαφέρον αυτό ιστορικό και κοινωνιολογικό πόνημα διανθίζεται από ανέκδοτες έως πρόσφατα φωτογραφίες του Στέργιου Στεργίου που με μέθοδο, πείσμα, σύστημα απεικόνιζε σε τολμηρές πόζες δρώσες πόρνες της εποχής.
H ιδέα είναι πράγματι ερεθιστική, αφού αφορούσε το όλο θέμα μια αποκαλυπτική ρωγμή στη βολεμένη, σεμνότυφη και υποκριτική μεγαλοαστική εμποροναυτική κοινωνία της Σύρας στη μεγάλη οικονομική της ακμή ή στην αρχή του τέλους της. Είναι ακριβώς η ίδια εποχή, στο ίδιο νησί και στην ίδια πόλη που διαδραματίζεται το μυθιστόρημα του Μάνου Ελευθερίου «H εποχή των χρυσανθέμων».
Οι φωτογραφίες αυτές αποτελούν το ντεκόρ του έργου της εταιρείας «Πόλις». Και έχουν το ενδιαφέρον τους, αφού καταγράφουν συμπεριφορές, στάσεις, μόδα. Και πέρα από τη μόδα της ενδύσεως, διαπιστώνει κανείς ότι το γούστο των μερακλήδων πελατών των οίκων ανοχής αυτή την εποχή απαιτεί γυναίκες ευτραφείς, αφράτες, μητρικές, δοτικές, παθητικές. Τίποτα δεν επιτρέπει να ξεμυτίσει, αφού οι φωτογραφίες είναι πόζες μοναχικές, εκτός «εργασίας», κάτι από τη μελαγχολία του θύματος, της κοινωνικής αδικίας που ωθεί μια γυναίκα στην πορνεία ή οργής.
Μυρίζει ιδρώτα, φτηνά αρώματα και βιασμένα χαμόγελα H παράσταση «Φωτοχυσία Ερμουπόλεως», εγώ δεν κοκκινίζω δα με την ηχοποιητική ερωτική παραπομπή του τίτλου, έχει κατορθώσει να διασώσει αυτή την κλειστή ερωτική κοινωνία που μυρίζει περμαγκανάτ, ιδρώτα, φτηνά αρώματα, ερωτική επαγγελματική ανοχή, προσποιητές τελετές ευωχίας, βιασμένα χαμόγελα, υστερικά γελάκια αλλά και μικρές αλλά ενδεικτικές εξεγέρσεις μέσα από θλιβερές αναμνήσεις, προδομένες αθωότητες, κοινωνική αναλγησία κ.τ.λ.
H Ελένη Γεωργοπούλου με τρεις γυναίκες κι έναν άνδρα ηθοποιό, παίζοντας με παραλλαγές, μεταμορφώσεις και αναδιπλώσεις, έστησε ένα αυθεντικό σκηνικό δρώμενο χωρίς ωραιοποιήσεις ή καταγγελτική ηθικολογία.
Τα κείμενα διαβάστηκαν είτε ως ντοκουμέντα είτε ως αφηγήσεις είτε ως σχόλια με κύρος και έλαβαν θεατρική υπόσταση. H κίνηση της Μαριλένας Καρέττα, οι χορογραφίες, οι πόζες άκρως αισθητικές με μια έξοχη τάση απομνημείωσης που ανταγωνίζονταν με ζήλο τις φωτογραφίες του Στεργίου.
Ο Μιχάλης Κλαπάκης, που επιμελήθηκε τη μουσική, πέρα από την ερευνητική του, στην ιστορία των μουσικών γούστων και στυλ, ευστοχία έδειξε πως βρίσκει μοτίβα που κινούν τον άλλο στον χορό ή, όταν χρειαστεί, στην επιτήδευση.
Ο Γιάννης Βέλλης που διαρρύθμισε τον σκηνικό χώρο με μέσα λιτά αλλά με άκρα αισθητική και γούστο και ο Λίνος Μεϊτάνης που φώτισε με υποβλητικές φωτοσκιάσεις την παράσταση έδωσαν στους ηθοποιούς έναν υπέροχο καμβά για να παρουσιάσουν τους ποικίλους τύπους και χαρακτήρες της σύνθεσης.
Δεν επιθυμώ να ξεχωρίσω (και δεν χρειάζεται) τις επιδόσεις των τεσσάρων ηθοποιών. H Μαρία Μανιμανάκη, η Χαρά Λιανού, η Στέλλα Ράπτη και ο Λεονάρδος Μπατής χορεύουν, τραγουδούν, χαίρονται, θλίβονται, υποκρίνονται ή εξεγείρονται με άνεση, πλήρη έλεγχο μέσων και κυρίως με μέτρο, γούστο και συνέπεια και στην ανέλιξη της δράσης και στο στυλ.
H Βάλβη, η Γεωργοπούλου, η Μανιμανάκη, η Λιανού και κατά έναν τρόπο και ο Μπατής υπήρξαν μαθητές μου. Και νιώθω περήφανος. Για να αποδειχθεί πως στην κρίση μου δεν είμαι ευνοϊκά προκατειλημμένος, σας προσκαλώ να δείτε τη δουλειά τους για να με διαψεύσετε ή να με δικαιώσετε.
Ψευδαισθήσεις νομιμότητας. Σε μια σεμνότυφη κοινωνία οι πόρνες είναι εικόνες της και τής μοιάζουν. Δεν φαίνεται να ζουν σε γκέτο, οι εγκαταστάσεις τους, τα λούσα τους, τα κοσμήματά τους κοπιάρουν τα σαλόνια των μεγαλοαστών και προσφέρουν ψευδαισθήσεις νομιμότητας.
H Αιμιλία Βάλβη που έχει έως τώρα αναλάβει τη συγκρότηση σ' όλα τα έργα της ομάδας του παραστασιακού κειμένου, τη σύνθεση αποσπασμάτων, ντοκουμέντων και σκηνών βάζει ως κεντρικό πρόσωπο και άξονα της παράστασης τον Φωτογράφο. Και το εύρημα όπως το εκμεταλλεύτηκε η σκηνοθεσία της Ελένης Γεωργοπούλου είναι θαυμάσιο γιατί ο φωτογράφος που απαθανατίζει (!) πόρνες είναι ένας κλασικός ηδονοβλεψίας, ένας αυνάν που αυτοϊκανοποιείται υποκαθιστώντας τον φαλλό με τον φακό. Και είναι ενδιαφέρον πού εστιάζει κάθε φορά τον φακό του, τι προσπαθεί να αποκαλύψει, τι αναζητεί πάνω στο σώμα της νωχελικά ξαπλωμένης στο ντιβάνι ή στο ανάκλιντρο πόρνης. Κάθε φωτογραφία είναι μία απόπειρα να γίνει η ερωτική φαντασίωση εμμένουσα εικόνα, διαρκής πρόξενος ερεθισμού, λαγνεία εξ αναμνήσεως.
H «Πόλις» έως τώρα έχει καταφύγει σε μεγάλα ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά κείμενα. Ήδη, λοιπόν, μια πρώτη αντίσταση στο θεατρικό κατεστημένο. Βέβαια η λογοτεχνία ως νέο όχημα θεατρικότητας δεν είναι καινούργιο θεατρικό παιχνίδι. Όμως η ομάδα από τη Σύρο, όπου είναι η έδρα του σχήματος, καταφεύγει κυρίως σε κείμενα της καθαρεύουσας, άλλη μια απόδειξη πως η νέα γενιά δεν είναι παγιδευμένη στα γλωσσικά εμφύλια πάθη. Βέβαια η καταφυγή στον Ροΐδη, τον Βικέλα, αλλά και στο ποιητικό κείμενο του Ρίτσου, του Ντεόν ή σε καθολικά λειτουργικά δράματα δεν εκφράζουν, θέλω να πιστεύω, ένα γλωσσικό συντηρητικό ιδεολόγημα, αλλά απλώς τα αντιμετωπίζουν ως μουσικές παρτιτούρες ακόμη και ως ασκήσεις ύφους ενός σύγχρονου γλωσσικά ισοπεδωμένου κοινού και, χωρίς άλλο, ως κατορθώματα γραφής που σήμερα λειτουργούν στο πολύ κοινό ως παραξενίσματα.
Φέτος η «Πόλις» επέλεξε ένα πολύ τολμηρό, όχι με ηθικά συμφραζόμενα, θέμα. Την πορνεία στη Σύρα του τέλους του προπερασμένου και των αρχών του περασμένου αιώνα. Το έναυσμα (και αυτό είναι ένα κριτήριο ότι τα νεαρά αυτά παιδιά μελετούν, ερευνούν και διαθέτουν οξυδέρκεια και ευαίσθητες κεραίες) το έδωσε το βιβλίο του Θωμά Δρίκου «H πορνεία στην Ερμούπολη τον 19ο αιώνα».
Το ενδιαφέρον αυτό ιστορικό και κοινωνιολογικό πόνημα διανθίζεται από ανέκδοτες έως πρόσφατα φωτογραφίες του Στέργιου Στεργίου που με μέθοδο, πείσμα, σύστημα απεικόνιζε σε τολμηρές πόζες δρώσες πόρνες της εποχής.
H ιδέα είναι πράγματι ερεθιστική, αφού αφορούσε το όλο θέμα μια αποκαλυπτική ρωγμή στη βολεμένη, σεμνότυφη και υποκριτική μεγαλοαστική εμποροναυτική κοινωνία της Σύρας στη μεγάλη οικονομική της ακμή ή στην αρχή του τέλους της. Είναι ακριβώς η ίδια εποχή, στο ίδιο νησί και στην ίδια πόλη που διαδραματίζεται το μυθιστόρημα του Μάνου Ελευθερίου «H εποχή των χρυσανθέμων».
Οι φωτογραφίες αυτές αποτελούν το ντεκόρ του έργου της εταιρείας «Πόλις». Και έχουν το ενδιαφέρον τους, αφού καταγράφουν συμπεριφορές, στάσεις, μόδα. Και πέρα από τη μόδα της ενδύσεως, διαπιστώνει κανείς ότι το γούστο των μερακλήδων πελατών των οίκων ανοχής αυτή την εποχή απαιτεί γυναίκες ευτραφείς, αφράτες, μητρικές, δοτικές, παθητικές. Τίποτα δεν επιτρέπει να ξεμυτίσει, αφού οι φωτογραφίες είναι πόζες μοναχικές, εκτός «εργασίας», κάτι από τη μελαγχολία του θύματος, της κοινωνικής αδικίας που ωθεί μια γυναίκα στην πορνεία ή οργής.
Μυρίζει ιδρώτα, φτηνά αρώματα και βιασμένα χαμόγελα H παράσταση «Φωτοχυσία Ερμουπόλεως», εγώ δεν κοκκινίζω δα με την ηχοποιητική ερωτική παραπομπή του τίτλου, έχει κατορθώσει να διασώσει αυτή την κλειστή ερωτική κοινωνία που μυρίζει περμαγκανάτ, ιδρώτα, φτηνά αρώματα, ερωτική επαγγελματική ανοχή, προσποιητές τελετές ευωχίας, βιασμένα χαμόγελα, υστερικά γελάκια αλλά και μικρές αλλά ενδεικτικές εξεγέρσεις μέσα από θλιβερές αναμνήσεις, προδομένες αθωότητες, κοινωνική αναλγησία κ.τ.λ.
H Ελένη Γεωργοπούλου με τρεις γυναίκες κι έναν άνδρα ηθοποιό, παίζοντας με παραλλαγές, μεταμορφώσεις και αναδιπλώσεις, έστησε ένα αυθεντικό σκηνικό δρώμενο χωρίς ωραιοποιήσεις ή καταγγελτική ηθικολογία.
Τα κείμενα διαβάστηκαν είτε ως ντοκουμέντα είτε ως αφηγήσεις είτε ως σχόλια με κύρος και έλαβαν θεατρική υπόσταση. H κίνηση της Μαριλένας Καρέττα, οι χορογραφίες, οι πόζες άκρως αισθητικές με μια έξοχη τάση απομνημείωσης που ανταγωνίζονταν με ζήλο τις φωτογραφίες του Στεργίου.
Ο Μιχάλης Κλαπάκης, που επιμελήθηκε τη μουσική, πέρα από την ερευνητική του, στην ιστορία των μουσικών γούστων και στυλ, ευστοχία έδειξε πως βρίσκει μοτίβα που κινούν τον άλλο στον χορό ή, όταν χρειαστεί, στην επιτήδευση.
Ο Γιάννης Βέλλης που διαρρύθμισε τον σκηνικό χώρο με μέσα λιτά αλλά με άκρα αισθητική και γούστο και ο Λίνος Μεϊτάνης που φώτισε με υποβλητικές φωτοσκιάσεις την παράσταση έδωσαν στους ηθοποιούς έναν υπέροχο καμβά για να παρουσιάσουν τους ποικίλους τύπους και χαρακτήρες της σύνθεσης.
Δεν επιθυμώ να ξεχωρίσω (και δεν χρειάζεται) τις επιδόσεις των τεσσάρων ηθοποιών. H Μαρία Μανιμανάκη, η Χαρά Λιανού, η Στέλλα Ράπτη και ο Λεονάρδος Μπατής χορεύουν, τραγουδούν, χαίρονται, θλίβονται, υποκρίνονται ή εξεγείρονται με άνεση, πλήρη έλεγχο μέσων και κυρίως με μέτρο, γούστο και συνέπεια και στην ανέλιξη της δράσης και στο στυλ.
H Βάλβη, η Γεωργοπούλου, η Μανιμανάκη, η Λιανού και κατά έναν τρόπο και ο Μπατής υπήρξαν μαθητές μου. Και νιώθω περήφανος. Για να αποδειχθεί πως στην κρίση μου δεν είμαι ευνοϊκά προκατειλημμένος, σας προσκαλώ να δείτε τη δουλειά τους για να με διαψεύσετε ή να με δικαιώσετε.
Ψευδαισθήσεις νομιμότητας. Σε μια σεμνότυφη κοινωνία οι πόρνες είναι εικόνες της και τής μοιάζουν. Δεν φαίνεται να ζουν σε γκέτο, οι εγκαταστάσεις τους, τα λούσα τους, τα κοσμήματά τους κοπιάρουν τα σαλόνια των μεγαλοαστών και προσφέρουν ψευδαισθήσεις νομιμότητας.
H Αιμιλία Βάλβη που έχει έως τώρα αναλάβει τη συγκρότηση σ' όλα τα έργα της ομάδας του παραστασιακού κειμένου, τη σύνθεση αποσπασμάτων, ντοκουμέντων και σκηνών βάζει ως κεντρικό πρόσωπο και άξονα της παράστασης τον Φωτογράφο. Και το εύρημα όπως το εκμεταλλεύτηκε η σκηνοθεσία της Ελένης Γεωργοπούλου είναι θαυμάσιο γιατί ο φωτογράφος που απαθανατίζει (!) πόρνες είναι ένας κλασικός ηδονοβλεψίας, ένας αυνάν που αυτοϊκανοποιείται υποκαθιστώντας τον φαλλό με τον φακό. Και είναι ενδιαφέρον πού εστιάζει κάθε φορά τον φακό του, τι προσπαθεί να αποκαλύψει, τι αναζητεί πάνω στο σώμα της νωχελικά ξαπλωμένης στο ντιβάνι ή στο ανάκλιντρο πόρνης. Κάθε φωτογραφία είναι μία απόπειρα να γίνει η ερωτική φαντασίωση εμμένουσα εικόνα, διαρκής πρόξενος ερεθισμού, λαγνεία εξ αναμνήσεως.
Θηλυκή «Πόλις» ΘΥΜΕΛΗ Τετάρτη 7 Μάη 2003
Θηλυκή «Πόλις»
ΘΥΜΕΛΗ Τετάρτη 7 Μάη 2003
Μια εξαιρετικά ελπιδοφόρα έκπληξη ήταν η παράσταση «Ούτος είναι ο αστήρ μου» από την πρωτοεμφανιζόμενη στην Αθήνα θεατρική ομάδα «Πόλις», στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου». Πέντε νέες - με γερή ακαδημαϊκή και καλλιτεχνική παιδεία - καλλιτέχνιδες, κατάφεραν να πλάσουν ένα πολύεδρο, λεπταίσθητο, καθ' όλα πανέμορφο σκηνικό «ποίημα». Το κείμενο της παράστασης βασίζεται σε πεζογραφικά κείμενα των Δημητρίου Βικέλα και Εμμανουήλ Ροΐδη, τα οποία αναφέρονται στις διώξεις και οδύνες της ελληνικής προσφυγιάς - Σμυρνιών, Κυδωνιατών, Χιωτών - λόγω της καταστροφής της Χίου και των Ψαρών από την τουρκοκρατία, στον αγώνα μετεγκατάστασης και βιοπορισμού τους στη Σύρο, την οποία μέσα σε ελάχιστα χρόνια την κατέστησαν μεγάλο ναυτικό, οικονομο-εμπορικό κέντρο αλλά και πανελλαδικό πρότυπο πνευματικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Η σύνθεση των κειμένων από την ηθοποιό Αιμιλία Βάλβη, αντανακλά συστηματική ιστορικο-φιλολογική μελέτη, καλλιεργημένη σχέση με τη γλώσσα των δύο συγγραφέων του 19ου αιώνα, και ικανότητα δραματουργικής ανάπλασης των πεζών κειμένων. Η κειμενική σύνθεση, όμως, επουδενί θα καρποφορούσε αν δε γονιμοποιούνταν με την ευφάνταστη, λαογραφικά ρεαλιστική, γυναικείας ευαισθησίας και ποιητικής διάθεσης σκηνοθεσία της Ελένης Γεωργοπούλου. Με την εκφραστικότατη κίνηση - χορογραφία της Πατρίτσια Λάζου. Με τα λευκά, λιτότατα, νεανικά κοστούμια και το αφαιρετικό σκηνικό της Τόνιας Αβδελοπούλου, με τους ατμοσφαιρικούς φωτισμούς του Λίνου Μεϊτάνη. Προπαντός, καρποφόρησε με την υποκριτική «δροσιά» και αισθαντικότητα των τριών νέων ηθοποιών: Αιμιλίας Βάλβη, Στέλλας Ράπτη και Ρηνιώς Κυριαζή.
ΘΥΜΕΛΗ Τετάρτη 7 Μάη 2003
Μια εξαιρετικά ελπιδοφόρα έκπληξη ήταν η παράσταση «Ούτος είναι ο αστήρ μου» από την πρωτοεμφανιζόμενη στην Αθήνα θεατρική ομάδα «Πόλις», στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου». Πέντε νέες - με γερή ακαδημαϊκή και καλλιτεχνική παιδεία - καλλιτέχνιδες, κατάφεραν να πλάσουν ένα πολύεδρο, λεπταίσθητο, καθ' όλα πανέμορφο σκηνικό «ποίημα». Το κείμενο της παράστασης βασίζεται σε πεζογραφικά κείμενα των Δημητρίου Βικέλα και Εμμανουήλ Ροΐδη, τα οποία αναφέρονται στις διώξεις και οδύνες της ελληνικής προσφυγιάς - Σμυρνιών, Κυδωνιατών, Χιωτών - λόγω της καταστροφής της Χίου και των Ψαρών από την τουρκοκρατία, στον αγώνα μετεγκατάστασης και βιοπορισμού τους στη Σύρο, την οποία μέσα σε ελάχιστα χρόνια την κατέστησαν μεγάλο ναυτικό, οικονομο-εμπορικό κέντρο αλλά και πανελλαδικό πρότυπο πνευματικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Η σύνθεση των κειμένων από την ηθοποιό Αιμιλία Βάλβη, αντανακλά συστηματική ιστορικο-φιλολογική μελέτη, καλλιεργημένη σχέση με τη γλώσσα των δύο συγγραφέων του 19ου αιώνα, και ικανότητα δραματουργικής ανάπλασης των πεζών κειμένων. Η κειμενική σύνθεση, όμως, επουδενί θα καρποφορούσε αν δε γονιμοποιούνταν με την ευφάνταστη, λαογραφικά ρεαλιστική, γυναικείας ευαισθησίας και ποιητικής διάθεσης σκηνοθεσία της Ελένης Γεωργοπούλου. Με την εκφραστικότατη κίνηση - χορογραφία της Πατρίτσια Λάζου. Με τα λευκά, λιτότατα, νεανικά κοστούμια και το αφαιρετικό σκηνικό της Τόνιας Αβδελοπούλου, με τους ατμοσφαιρικούς φωτισμούς του Λίνου Μεϊτάνη. Προπαντός, καρποφόρησε με την υποκριτική «δροσιά» και αισθαντικότητα των τριών νέων ηθοποιών: Αιμιλίας Βάλβη, Στέλλας Ράπτη και Ρηνιώς Κυριαζή.
Ο «Αστήρ» και τα «αστέρια» του Γ.Δ.Κ.Σ. "TA NEA" Τετάρτη, 16 Απριλίου 2003
Έγραφα χθες για την εκ Σύρας ορμώμενη ομάδα «Πόλις» και τα κορίτσια της - «αστέρια»! - που παρουσιάζουν στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου» την παράσταση «Ούτος είναι ο αστήρ μου» που με συνεπήρε. Αλλά δεν είναι μόνον η παράσταση... Χάρηκα ένα εξαίσιο πρόγραμμα, διάβασα κείμενα γνώσης, πήρα στο γραφείο «δελτία Τύπου» και φωτογραφίες που σε «διεγείρουν» για την παράσταση και την τιμούν... Και έβγαλα τα συμπεράσματά μου. Όχι δεν είναι «άλλη μια ομάδα». Φιλοδοξίες και κέφι όλα τα παιδιά που ξεκινούν έχουν. Όμως εκείνο το μεράκι που κάποιους κάνει να ξεχωρίζουν, εκείνη η λεπτομέρεια που κάνει την ειδοποιό διαφορά φαίνονται απ' την αρχή. Μπράβο στην επιτροπή επιχορηγήσεων του υπουργείου Πολιτισμού που κάτι διέβλεψε και επιχορήγησε έγκαιρα την ομάδα. Μπράβο και στον Δήμο της Ερμούπολης που κατάλαβε ότι τέτοιες δουλειές αναζωογονούν τον ντόπιο πολιτισμό και ενίσχυσε την προσπάθεια. Μπράβο και στη χορηγό Telestet. Τα κορίτσια του «Πόλις» έδεσαν την ύπαρξη της ομάδας και την «ανάσα» της πόλης - έδρας της με τον καλύτερο τρόπο, θίγοντας ταυτόχρονα το καυτό σήμερα θέμα της προσφυγιάς. Ένα υπόδειγμα για τον θεσμό των επιχορηγήσεων. Αν ήμουν υπουργείο και Δήμος θα έσπευδα να ενισχύσω και με επιπλέον ποσά τα κορίτσια. Μακάρι η συνέχεια να είναι ανάλογη και καλύτερη.
Είναι κάτι παιδιά... Γ.Δ.Κ.Σ. "TA NEA" Τρίτη, 15 Απριλίου 2003
Αιμιλία Βάλβη, Ελένη Γεωργοπούλου, Δήμητρα Λαρεντζάκη. Η δραματική σχολή του Γιώργου Κιμούλη - αποφοίτησαν το 1999 - είναι η «κοιτίδα» τους. Αποφάσισαν να κάνουν μια δική τους θεατρική δουλειά - καταρχάς τίποτα το ιδιαίτερο, «άλλη μια ομάδα στις δεκάδες υπάρχουσες» - και ίδρυσαν τη θεατρική εταιρεία «Πόλις». Η Αιμιλία Βάλβη, Συριανή με χιώτικες ρίζες, «κατηύθυνε», υποθέτω, την ομάδα προς το νησί της και για έδρα της ομάδας επελέγη η Ερμούπολη. Βρήκαν κείμενα δυο διαπρεπών τέκνων της Σύρου, του Βικέλα και του Ροΐδη, η Αιμιλία Βάλβη τα «συνέδεσε» έτσι ώστε να «φωτίζουν» την πορεία των προσφύγων από την καταστροφή της Χίου που βρήκαν καταφύγιο στη Σύρα και της «εμφύτευσαν» τον πολιτισμό τους και, στη συνέχεια, την πορεία της Σύρας στον 19ο αιώνα και την παράστασή τους, που σκηνοθέτησε η Ελένη Γεωργοπούλου και στην οποία παίζουν τρία κορίτσια - η Αιμιλία Βάλβη, η Ρηνιώ Κυριαζή και η Στέλλα Ράπτη - την έδειξαν με τον τίτλο «Ούτος είναι ο αστήρ μου», το καλοκαίρι στο νησί και την παρουσιάζουν τώρα και στην Αθήνα, στον Κάτω Χώρο του «Θεάτρου του Νέου Κόσμου» του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Την είδα. Ένα ποίημα στα λευκά, με τα τρία λευκοντυμένα κορίτσια και με μια αιώρα μόνο στη σκηνή - μια αιώρα που μεταμορφώνεται σε σκηνικό πολυεπίπεδο. Και ένιωσα τόση ευφορία - ένα καθαρτήριο λουτρό, μια ώρα φωτεινή! Αν αγαπούσα το θέατρο και δεν είχα δει την παράσταση θα έτρεχα να τη δω ώς την Κυριακή των Βαΐων.
Είναι κάτι παιδιά... Γ.Δ.Κ.Σ. "TA NEA" Τρίτη, 15 Απριλίου 2003
Αιμιλία Βάλβη, Ελένη Γεωργοπούλου, Δήμητρα Λαρεντζάκη. Η δραματική σχολή του Γιώργου Κιμούλη - αποφοίτησαν το 1999 - είναι η «κοιτίδα» τους. Αποφάσισαν να κάνουν μια δική τους θεατρική δουλειά - καταρχάς τίποτα το ιδιαίτερο, «άλλη μια ομάδα στις δεκάδες υπάρχουσες» - και ίδρυσαν τη θεατρική εταιρεία «Πόλις». Η Αιμιλία Βάλβη, Συριανή με χιώτικες ρίζες, «κατηύθυνε», υποθέτω, την ομάδα προς το νησί της και για έδρα της ομάδας επελέγη η Ερμούπολη. Βρήκαν κείμενα δυο διαπρεπών τέκνων της Σύρου, του Βικέλα και του Ροΐδη, η Αιμιλία Βάλβη τα «συνέδεσε» έτσι ώστε να «φωτίζουν» την πορεία των προσφύγων από την καταστροφή της Χίου που βρήκαν καταφύγιο στη Σύρα και της «εμφύτευσαν» τον πολιτισμό τους και, στη συνέχεια, την πορεία της Σύρας στον 19ο αιώνα και την παράστασή τους, που σκηνοθέτησε η Ελένη Γεωργοπούλου και στην οποία παίζουν τρία κορίτσια - η Αιμιλία Βάλβη, η Ρηνιώ Κυριαζή και η Στέλλα Ράπτη - την έδειξαν με τον τίτλο «Ούτος είναι ο αστήρ μου», το καλοκαίρι στο νησί και την παρουσιάζουν τώρα και στην Αθήνα, στον Κάτω Χώρο του «Θεάτρου του Νέου Κόσμου» του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Την είδα. Ένα ποίημα στα λευκά, με τα τρία λευκοντυμένα κορίτσια και με μια αιώρα μόνο στη σκηνή - μια αιώρα που μεταμορφώνεται σε σκηνικό πολυεπίπεδο. Και ένιωσα τόση ευφορία - ένα καθαρτήριο λουτρό, μια ώρα φωτεινή! Αν αγαπούσα το θέατρο και δεν είχα δει την παράσταση θα έτρεχα να τη δω ώς την Κυριακή των Βαΐων.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)